Anders kijken naar agressie

Hoe ga je om met agressief gedrag? Je kan er prachtige theorieën op loslaten maar de praktijk is heftig en weerbarstig. Veel van onze cliënten met ‘moeilijk verstaanbaar gedrag’ wonen bovendien ook nog eens in groepen. De dynamiek die daardoor ontstaat, maakt het er niet makkelijker op. Floor Seijn is begeleider bij IJweg en Marcel Weij is vader van zoon Erik die daar woont. Ze zijn langzaam maar zeker anders naar agressie gaankijken.

Overprikkeld

Floor: “Ik werk op een groep voor kinderen met een laag emotioneel niveau, autisme, hechtingsstoornissen en gedragsproblematiek. De kinderen zijn snel overprikkeld en uiten dat in heftig gedrag.

We zijn natuurlijk wel wat gewend maar onlangs lukte het niet meer.

We hadden een cliënt die constant zo geprikkeld was, dat we in een ongewenste situatie kwamen en geen uitzicht meer hadden op verbetering. We zijn vervolgens in contact gekomen met een andere organisatie, die bekend is met deze problematiek. Zij zagen mogelijkheden tot verbetering en hij is daarheen verhuisd.

Behoeftes

Als snel hoorden we goede berichten. Het lukte daar wel! We zijn met hen in gesprek gegaan: hoe doen jullie dat? Het bleek een andere manier te zijn van denken over gedrag, gebaseerd op de Triple C-methode.

Uitgangspunt van deze methode is de behoefte van de cliënt om, zoveel als mogelijk, een gewoon leven te leiden.

Als begeleider bied je daarbij onvoorwaardelijke ondersteuning. Triple C benadert agressie vanuit die behoefte, niet vanuit beheersing van het gedrag.”

Frustratie

Marcel: “Ik voelde me langzamerhand tekortschieten. We doen allemaal echt ons best, maar ik was steeds meer bezig met het beheersen van het gedrag van Erik. IJskast en lades op slot. De hele tijd zorgen dat er niks mis of kapot gaat. Dat werd eigenlijk belangrijker dan Erik zelf. Samen met IJweg ben ik daar verandering in gaan brengen. We zijn gaan kijken naar de oorzaak van Eriks gedrag. Door zijn beperking kan hij dat zelf niet aangeven, maar we merken dat zijn frustratie vaak voortkomt uit dingen die hij niet mag. En waarom eigenlijk niet?

Andere houding

De andere houding heeft onze relatie veranderd. Door zijn behoeftes voorop te stellen ben ik anders gaan nadenken over mijn eigen gedrag. Bijvoorbeeld: als Erik zag dat de ijskast open was, rende hij erop af. Hij haalde hem in één keer leeg; alles over de vloer, chaos. Ik ben dat samen met hem gaan doen, op een rustige manier. Stuk voor stuk alles eruit. Dat bracht al rust en het bleek om
het pak melk te gaan. Vervolgens ben ik voorzichtig met hem gaan oefenen om zelf melk in te schenken. Er gaat natuurlijk de hele tijd van alles mis, maar dat is niet erg. En we boeken vooruitgang, samen!”

Belangrijke stap

Floor: “Eigen keuzes mogen maken waardoor iemands behoeftes duidelijk worden, dat is de basis. En als ouder of begeleider die behoeftes onvoorwaardelijk als hoofddoel stellen. Hier zagen we ons bijvoorbeeld genoodzaakt om voor elke cliënt het ontbijt klaar te maken en apart met iedereen te eten omdat er te veel onrust was. Onze eerste praktische stap was anders kijken naar dat ontbijt. Ook zo’n gelegenheid waar je eigen keuzes wil maken. Nu is er een gedekte tafel met brood en beleg. Soms leidt dat tot een hele hand in de pindakaaspot en vliegt de hagelslag weer eens door de kamer. Maar het resultaat is dat iemand zijn eigen brood mag maken en daar veel rustiger door wordt. Zo rustig dat we tegenwoordig weer gezamenlijk kunnen ontbijten met een groot deel van de groep. Voor ons en onze cliënten echt een hele belangrijke stap!”